دسترسی سریع به محتوای این صفحه (نمایش)
امروزه رژیمهای مختلفی جهت تناسباندام پیشنهاد میشود که یکی از زودبازدهترین آنها رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری متناوب است. این روش درواقع پیروی از چرخهای خاص بوده که سبب افزایش سرعت سوختوساز بدن شده و بهبود سلامتی را نیز به همراه دارد. با نگاهی به روش استفادهشده در این سبک تغذیهای آن را از بسیاری جهات شبیه به روزهداری سنتی مییابیم.
ترکیب دو دوره متفاوت باعث شده، واکنش بدن بهمنظور کاهش وزن بسیار مثبت خواهد بود . این دو دوره شامل یک مرحله روزهداری با شرایطی خاص بوده و به دنبال آن انجام یک دوره تناول غذا البته بر طبق اصولی مشخص میباشد. در طی این فرآیند برنامهریزیشده، بدن حالتی متفاوت از پیشین را تجربه میکند. بدین ترتیب نتیجهای که دریافت میکند، بسیار اثرگذارتر از رژیمهای لاغری معمول است. مصرف مواد غذایی با بالاترین حجم عناصر مغذی در روزهایی متناوب یک هفته یا یک مدت مشخص و سپس اختصاص چند روز به روزهداری میتواند، اثرات شگرفی را پدید آورد.
ازاینرو رژیم فستینگ یا روزه داری یکی از پراستفادهترین و محبوبترین شگردها در کاهش وزن بدون تهدید خطرات احتمالی این فرآیند است. در ادامه بیشتر باب این رژیم و مزایای فراوان آن سخن میگوییم.
رژیم لاغری فستینگ چیست؟
به دلیل شباهت بالای رژیم فستینگ به شرایط حاکم در روزهداری باعث گشته، به آن رژیم روزهداری نیز بگویند. با این توضیح میتوان تا حدی در مورد این رژیم غذایی شناخت به دست آورد. ولی در توضیح تکمیلی باب آن میتوان گفت، منظم نمودن، کاهش یا قطع کامل مصرف غذا در بازه زمانی مشخص و سپس خارج شدن از این محدودیت در زمانهای آزاد را رژیم فستینگ میگویند. بدین ترتیب کاهش چربیها، ارتقا سطح سلامتی، طول عمر و … از ثمرههای درخشان این رژیم است. سهولت به کار بردن، وجود گونههای متفاوت ازاینروش، اثربخشی حتمی و … آن را به روشی رایج در جهان تبدیل نموده است.
انواع لاغری رژیم فستینگ:
به علت اثربخشی بالایی که متخصصان امر تغذیه از رژیم سریع لاغری یا فستینگ شاهد بودهاند، اکنون گونههای متفاوتی از آن را متناسب با وضعیت جسمانی افراد تجویز میکنند. با نگاهی به مدلهای مختلف آن تفاوتهایی دیده میشود، اما آنچه اصل بوده و بلا تغییر است، توجه به مؤلفه روزهداری میباشد. گویی این سبک تمایل دارد تا روشهای مختلف روزهداری را به افراد در جهت سلامتیشان بی آموزد. با معرفی مدلهای مختلف رژیم فستینگ سعی داریم، شمارا بیشتر با این روش تغذیه سودمند که بر اساس تعداد روزهای روزهداری و حجم کالری مصرفی پایهریزی شده آشناسازیم.
1. رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری متناوب:
در این روش نیمی از هفته را روزه گرفته یا دریافت کالری خود را به 25 درصد کاهش میدهند و در دیگر روزها هرگونه محدودیت غذایی را از خود برمیدارید. بسیاری بهجای روزه گرفتن غذای خود را به یک وعده کاهش داده و آن را به 25 درصد کالری محدود میسازند که این عمل نیز نتیجهای شبیه به فرآیند پیشین را دارد.
2. رژیم لاغری فستینگ روزانه:
در این نوع رژیم سریع لاغری یا فستینگ فرد فقط یک روز یا حداکثر 2 روز از هفته را در رژیم به سر میبرد و در مابقی روزهای باقیمانده، هیچگونه محدودیت مصرف کالری را بر خود تحمیل نمیکند. در اینجا نیز بهجای گرفتن روزه کامل میتوان به همان کاهش کالری اکتفا نمود و نتیجه مطلوب را دریافت کرد.
3. رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری با محدوده زمانی:
در این نوع خاص شما مجاز به مصرف مواد غذایی فقط در یک محدوده زمانی مشخص هستید و در خارج آن محدوده از مصرف هر نوع ماده غذایی منع میشوید. این روش بیشترین شباهت را به روزهداری سنتی دارد و برنامهریزی آن دقیقاً منطبق با شرایط روزهداری در ماه رمضان تعیین و تبیین شده است.
4. رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری در خواب:
در این روش فرد موظف به روزهداری از 12 ساعت تا 16 است، اما تفاوت آن با روشهای پیشین اختصاص این ساعات به زمانهایی از شبانهروز میباشد که اکثراً در آن ساعات خواب هستیم. برای مثال میتوان از ساعت 7 شب تا 12 ظهر ساعات روزهداری را در نظر گرفت. در این حالت به علت ساعات طولانی منع مصرف غذا بهراحتی ذخایر چربی بدن به انرژی تبدیلشده و فرد احساس گرسنگی کمتری را در خواب تجربه میکند و شرایط رژیم را راحتتر سپری مینماید. بهراستی این راحتترین روش کاهش وزن است، به همین دلیل برای افراد تازهوارد به این عرصه پیشنهاد میشود.
5. رژیم فستینگ یا روزه داری استاندارد:
رژیم سریع لاغری یا فستینگ استاندارد بر تغذیه به روش استاندارد استوار است. بدان معنی که در 5 روز هفته فرد غذایی استاندارد را مصرف نموده و در مابقی هفته و 2 روز باقیمانده کالری مصرفی بهصورت محسوسی کاهش میدهد. در این روش علاوه بر سرعت بخشیدن به کاهش وزن سطح انسولین خون و مقاومت بدن در برابر آن نیز بهبود مییابد. فقط دقت داشته باشید، نباید روزهای روزهداری را بهصورت متوالی انتخاب نمایید، بلکه بین آنها حداقل یک روز فاصله ایجاد کنید.
6. رژیم لاغری فستینگ یک روز در میان:
اگرچه شیوه روزهداری بهصورت یک روز در میان برای افراد مبتدی کمی سخت به نظر میرسد و ادامه چنین پروسهای در طولانیمدت نیز برای بسیاری دشوار است، اما به دلیل تأثیر خوبی که بر سلامت قلب و عروق دارد، از سوی پزشکان توصیه میشود. در این روش میتوان فقط غذاهای جامد را حذف نمود یا بهتناسب نیاز دریافت کالری را در هر نوعی به 500 کالری رساند. شما در این روش میتوانید یک روزهداری متناوب اما سختگیرانهتر را مشاهده نمایید. به همان مقدار که سخت است اثرگذار نیز میباشد.
7. رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری بدون نوشیدنیها:
این رژیم فرد را موظف میسازد تا در طول 24 ساعت فقط به مصرف نوشیدنیهای بدون کالری مانند آب، چای، دمنوش و … بپردازد و از هرگونه غذاهای جامد خودداری نماید. اگرچه از عوارض این نوع رژیم کجخلقی، خستگی، سردرد و … گزارششده اما میتوان گفت تا حدودی طبیعی و عاری از نگرانی است. در این روش بدن سعی دارد تا با الگوی تغذیهای جدید، خود را سازگار سازد و هنگامیکه به تنظیم کامل برسد، بهمرور عوارض فرونشسته و فرد به حالت عادی بازمیگردد. در این حالت اگر فرد خود را به غذایی خاص محدود سازد، کارایی رژیم فستینگ زیر سؤال رفته و اثرگذارش را بهکلی از دست میدهد.
8. رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری مبتنی بر احساس سیری:
رژیم سریع لاغری یا فستینگ مبتنی بر احساس سیری باید بر اساس محدود نمودن فرد به تناول وعدههایی کاملاً سالم طرحریزی شود. در ادامه این شگرد هرگاه فرد رژیم گیرنده احساس سیری نموده و محرکهای گرسنگی را دریافت نکرد، از مصرف غذا اجتناب میکند. بدین ترتیب با حذف یک وعده غذایی که بدان نیاز نداشته از ورد کالری غیرضروری جلوگیری کرده و در صورت نیاز بدن و احساس گرسنگی، آن را با گروههای تغذیهای سالم پاسخگویی میکند. انجام و پیگیری این روش نیز بسیار ساده بوده، ازاینرو موردپذیرش بسیاری از افراد جویای لاغری است.
9. رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری جنگجو:
سختی این روش سبب شده بر روی آن چنین نامگذاری لحاظ گردد. درواقع شما برای انجام این رژیم باید در 20 ساعت شبانهروز خوردن میوه و سبزیهای خام را در دستور کار خود قرار دهید و فقط در 4 ساعت باقیمانده مجاز بهصرف غذاهای دیگر هستید. این روش برای کسانی که هیچگونه رژیمی بر آنها اثر مطلوبی نگذاشته توصیه میشود تا مانند جنگجویان به سراغ چربیهای بدن خود بروند. در نظر گرفتن گروههای تغذیهای مناسب، عدم وجود بیماریهای زمینهای و مصرف مقدار کافی مواد غذایی سبک در طول روز از ضروریات است. در غیر این صورت احتمال بروز بیماریهایی چون ناراحتیهای قلبی، کاهش سطح ایمنی و بیماریهای گوارشی بالا میرود.
مزایای فراوان انتخاب رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری:
وجود مزایای فراوان در رژیم سریع لاغری یا فستینگ سبب شده، امروزه به یکی از روشهای رایج و کمخطر لاغری بدل شود. خطرات بسیاری که از رژیمهای زودبازده به گوش میرسد، بهراستی تهدیدکنندهاند. ولی فستینگ توانسته با سرعت بخشیدن به عمل سوختوساز خطرات جانبی را نیز از بدن افراد دورنگه دارد. در طی این پروسه هیچ فشار مضاعفی بر قلب و سیستمهای حیاتی بدن وارد نشده و سلامتی روزبهروز به فرد نزدیک و نزدیکتر میشود. با دیگر مزایای شگرف این رژیم همراهمان باشید.
· ارتقا تحمل استرسهای متابولیک:
حتماً متوجه شدهاید که استرس و اضطراب کمتری در ماه رمضان بر افراد عارض میشود. روزهداری سبب افزایش تحمل بدن در برابر انواع استرسهای متابولیک شده و لحظات آرامتری را برای افراد پدید میآورد. رژیم فستینگ نیز از این قاعده پیروی نموده و به بدن کمک میکند تا آستانه تحمل خود را در برابر انواع تنش و اضطراب افزایش دهد.
· عدم بازگشت کالریهای سوزانده شده:
بسیاری نگران بازگشت کالریهای سوزانده شده در روزهای بدون محدودیت هستند که در طی تحقیقات این فرضیه به اثبات نرسیده است. بدین ترتیب بهجرئت میتوان گفت لاغری پدید آمده با این روش ماندگار و نابودی کالریها بدون بازگشت است.
· ترمیم سلولهای بدن:
رژیم سریع لاغری یا فستینگ با تحریک واکنش ایمنی بدن به ترمیم سلولهای معیوب و تخریبشده میپردازد. ازاینرو حتی به افراد بیمار که توانایی تحمل رژیمهای دیگر برایشان طاقتفرسا است این روش معجزهآسا پیشنهاد میشود.
· کاهش فشار، کلسترول و چربی خون:
محدود کردن کالری دریافتی اگرچه در محدود زمان خاصی انجام میپذیرد، اما به علت اینکه متناوب و برنامهریزیشده است، اثرات شگرف عالی بر روی کاهش فشارخون، کلسترول و چربی دارد. حتی در بسیاری موارد افراد را از قند خون نیز میرهاند.
· کاهش وزن:
تغییرات فیزیکی بدن که پس از اتخاذ این روش پیش میآیند، نتیجه رضایت بخشی بر روی کاهش وزندارند. افزایش هورمون آدیپونکتین که از موارد مهم در چربی سوزی به شمار میرود در این رژیم با شدت بیشتری تولید میشود. از طرفی بدن به دریافت کمکالری عادت کرده و مغز پیغامهای کاذب خود را مبتنی بر درخواست قند و کالری مازاد متوقف میسازد. حتی افرادی که دچار استپ وزنی شده و با هیچ رژیمی از این حالت رهایی نمییابند با این روش امید دوباره خود را به دست میآورند.
· افزایش رشد باکتریهای خوب روده:
رژیم سریع لاغری یا فستینگ فرد را به عادات خوب غذایی راهنمایی میکند. در چنین شرایطی معده فرصت ریکاوری و بازسازی خود را یافته و باکتریهای مفید آن مجال رشد و تکثیر را مییابند. ازاینرو میتوان گفت، روزهداری متناوب یک روش خاص تغذیهای بوده که روده را تحت تأثیر خوشایند خود قرار میدهد.
· کنترل اشتها:
ارتقا سطح توانایی افراد در کنترل اشتها و تطبیقپذیر نمودن بدن با روتینگ روزهداری شمارا برای تقویت اراده کمک میکند. بسیاری تمایل به کاهش وزن داشته اما به دلیل عدم توانایی در کنترل اشتها در هر روشی شکست میخورند. ولی رژیم فستینگ کنترل اشتها را به دستان شما داده و مهارتتان را در این زمینه افزایش میدهد. همچنین به بدن آموزش میدهد با مصرف چربیها خود را از ورد کالری خارجی بینیاز سازد.
· تثبیت سطح انرژی:
استفاده بدن از چربیها بهصورت دائمی دیگر شمارا با افت کالری و سطح هوشیاری مواجه نمیسازد. بدین ترتیب در طی روز حتی در صورت انجام فعالیتهای بدنی بازهم انرژی شما ثابت تا انتهای روز باقی میمانند و نشاط و سرزندگی برایتان حفظ میشود.
· سمزدایی قوی بدن:
سمزدایی فرآیندی مهم در بدن است که در بیشتر مواقع به علت تغذیه نادرست، بدن فرصت کافی برای انجام آن را نمییابد. مرتب غذا خوردن سبب میشود بدن دائماً درگیر پروسه گوارش بوده و زمان کافی برای تمرکز برترمیم، بهبودی و اصلاح معضلات موجود نیابد. بدین ترتیب دیگر فرآیندهای مهم بدن کند یا بهکلی از فعالیت بازمیایستند.
· تولید هورمونهای رشد:
ثابتشده با رژیم سریع لاغری یا فستینگ هورمونهای رشد انسان تولیدی بیشتری یافته، ازاینرو علاوه بر کاهش وزن سالم شما اندامی نرمالتر، ارگانهایی قویتر و روحیهای شادابتر را تجربه میکنید.
افراد ناتوان برای انتخاب رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری:
اگرچه باب مزایای فراوان رژیم سریع لاغری یا فستینگ سخن بسیار گفته میشود، اما بعضی از افراد به تجویز پزشکان از انجام آن منع میشوند. ازایندست میتوان به افراد لاغر و دارای کمبود وزن اشاره نمود. چنین کسانی با مصرف مواد غذایی بعد از پروسه روزهداری بهیکباره با تغییرات کشندهای در مایعات و الکترولیتهای بدن خود مواجه شده، ازاینرو بهشدت از انجام چنین رژیمهایی منع میشوند. به همین دلیل است که اغلب پزشکان برای افراد کموزن نیز روزه ماه رمضان را پرخطر دانسته و آنها را از انجام آن بازمیدارند. از این افراد گذشته مبتلایان به سوءتغذیه، دیابت و افراد درگیر بولیمیا یا اختلال در خوردن نیز در همان راستا نباید از چنین رژیمهایی استفاده نمایند. درنهایت افراد نیازمند به مصرف داروهایی خاص، همچنین نوجوانان و جوانان در سن رشد و صدالبته خانمهای باردار یا شیرده نیز بهشدت ازاینروش تغذیهای منع و بازداشته میشوند.
مشکلات رژیم لاغری فستینگ:
بههرحال تعقیب رژیمهای غذایی از هر سبک و سیاقی برای کسانی که به پرخوری، بدخوری و ریزهخواری عادت کردهاند، سخت و طاقتفرسا است. ازاینرو شاید در ابتدای کار و طی انجام پروسه فستینگ نیز بااشتهای کاذب خود درگیریهای بسیاری داشته باشند. ولی گاهاً این رژیم مشکلات مهمتری را نیز برای برخی از افراد به وجود میآورد که به شمارش آنها میپردازیم.
· ایجاد احساس بیماری:
در بسیاری مواقع این احساس بیماری چندان حاد و مهم نیست و با عادت کردن بدن به شرایط جدید بهصورت خودکار مرتفع میشود. ولی در برخی مواقع نیز علائم خطرناک بوده و نیاز به تعویض رژیم از میان مدلهای مختلف فستینگ است تا علائم بهبودیافته و فرد شرایط ایدئالتری را تجربه نماید. بههرحال روشهای مختلف موجود در این رژیم غذایی برای آن است که اشخاص بدون تحمل فشار مضاعف در شرایطی کم استرس تر به کاهش وزن برسند.
· کاهش وزن شدید:
برخی از رژیم گیرندگان چنان در پروسه کاهش وزن غرق میشوند که بهیکباره متوجه طی نمودن مسیر بهصورت معکوس میگردند. این موضوع یعنی ناخواسته و بدون توجه این بار در دام کاهش وزن و سوءتغذیه گرفتارشدهاند. البته رژیم سریع لاغری یا فستینگ با تمامی مشخصههای عالی و مناسبش برای افراد مسن خطرزا است و اگر به کاهش وزن خاتمه یابد موجب بروز مشکلات استخوانی، نقص در سیستم ایمنی و کاهش سطح انرژی پایدار بدن میشود.
· تمایل به پرخوری مفرط:
بسیاری که هنوز به این دورههای متوالی استفاده و قطع مصرف مواد غذایی عادت نکردهاند و در آغازین مراحل هستند، طی نمودن یک دوره کوتاه با چنین مشخصههایی میتواند، آنها را به سمت پرخوری سوق دهد. اگرچه اثباتشده بیشتر افراد از پس چنین رژیمی بهراحتی برمیآیند، اما گاهاً نیز بعضی به سمت پرخوری تشویق شده و عوارض جانبی فراوانی به سراغشان میآید.
· افراد مبتلابه بیماریهای خاص:
افرادی که به علت ابتدا به بیماری خاص باید هرچند ساعت یکبار غذا مصرف نمایند با رژیم روزهداری به مشکل برمیخورند. مثلاً افراد دیابتی نمیتوانند بهصورت متناوب چندین ساعت از مصرف کالری و قند اجتناب نمایند. ازاینرو انتخاب رژیم سریع لاغری یا فستینگ برای چنین افرادی مجاز نیست.
· ضعف شدید و بیحالی:
در صورت بروز ضعف و بیحالی شدید بهسرعت رژیم را قطع نموده و با مصرف یک ماده غذایی سالم مانند آب و نمک مشکل را مرتفع سازید. دقت داشته باشید که ادامه چنین وضعیتی برای بدن خطرناک بوده و طی نمودن ادامه رژیم را با مشکل همراه میسازد. البته باید دانست که حس گرسنگی خفیف نیز در چنین حالتی طبیعی میباشد، اما تشخیص شدت و عود آن مهم است. با درک کوچکترین حالت گرسنگی نباید به شکستن رژیم ترغیب شد، زیرا با انجام فعالیتهای روزانه و عدم توجه به آن، بعد از مدت کوتاهی این احساس بهطور خودکار به علت مصرف چربیهای بدن فرونشسته و فرد به حالت طبیعی خود بازمیگردد.
· سردرد و آشفتگی:
اگر گمان میکنید که سردرد شما به حدی رسیده که سبب آشفتگی و برهم خوردن هوشیاریتان شده، مسلماً باید رژیم سریع لاغری یا فستینگ را متوقف سازید. در حالت صحیح در طی رژیم فستینگ باید هوشیاری شما ارتقا یابد، زیرا کتوز یا همان چربی سوزی، تأثیر خوبی بر نشاط و سرزندگی و درنهایت کیفیت زندگی افراد میگذارد.
· بروز یبوست:
احساس درد، نفخ، دفع ناقص و … همگی از عوارض یبوست هستند که گاهاً به دلیل عدم مصرف مناسب آب در فرد رژیم گیرنده بروز میکند. مصرف مکملهای منیزیم و افزایش حجم آب تا حد زیادی مشکل را برطرف میسازد. کاهش دفعات نیاز مراجعه به دستشویی نشانی بر یبوست نیست بلکه امری طبیعی بوده و به دلیل مصرف کمتر مواد غذایی ایجاد میشود. بدین ترتیب شناخت یبوست و عوارض آن ضروری است و نمیتوان هر نشانهای را به این مشکل مربوط دانست.
· سوزش معده:
بسیاری که رژیم فستینگ را انتخاب نمودهاند با علائمی چون سوزش سر دل و معده به پزشکان مراجعه میکنند. تشخیص پزشک مشخص میکند که شما نیاز به قطع این رژیم دارید یا علائم گذرا بوده و بهمرورزمان مرتفع میشود و نیازی به نگرانی نیست.
· افزایش قند خون ناشتا:
رژیم روزهداری سبب میشود تا کبد در پاسخ به سیگنالهای گرسنگی به آزادسازی گلوکز در خون بپردازد که این امر باعث افزایش قند خون ناشتا میشود. البته سطح قند خون در کسانی که ازاینروش پیروی میکنند، در طول روز نرمال است. ولی در برخی موارد، هستند افرادی که هرروزه این پدید را تجربه میکنند و یا بروز این نشانه بااحساس تعریق شدید، ضعف، حالت تهوع و … همراه است. در این حالت ادامه رژیم منوط به آزمایشها و تشخیصات پزشکی بوده و نمیتوان خودسرانه به ادامه این پروسه مبادرت ورزید.
انجام اصولی رژیم لاغری فستینگ یا روزه داری:
برای آنکه بتوانید بهترین نتیجه را از رژیم سریع لاغری یا فستینگ دریافت نمایید، باید از عملکرد خاصی پیروی کنید. همچنین بر نحوه تغذیه و میزان و نوع مواد غذاییتان مدیریت داشته باشید. در این راستا به هیدراته ماندن بدن توجه نمایید و مصرف مقدار کافی آب، چای، دمنوش و … را در دستور کار خود قرار دهید. همچنین از استراحت و آرامش غفلت نکنید و در صورت انجام ورزش راحتترین و سبکترین گزینه مانند یوگا، پیادهروی ساده، مدیتیشن و … را انتخاب نمایید. مواد غذایی غنی از پروتئین، فیبر، چربیهای سالم مانند تخممرغ، ماهی، حبوبات و … را جایگزین مواد پرکالری کرده و بهمنظور پیشگیری از بیماریها به مصرف آنها بی اندیشید.
ادویهها و چاشنیها را به غذای خود بی افزایید این مواد علاوه بر القای حس سیری، عطروطعم دلپذیری را به غذای شما میبخشند. در آخر به خاطر داشته باشید که هدف از انجام رژیم سریع لاغری یا فستینگ رسیدن به یک تعادل میباشد. بدین ترتیب است که علاوه بر لاغری، سلامتی نیز قابلدستیابی میشود. در غیر این صورت با کاهش مواد معدنی، فیبر و … در آستانه افزایش قند خون، ناراحتیهای قلبی، سوءتغذیه و … قرار میگیرید و پس از انتخاب این رژیم، زندگی به کامتان تلخ میشود.